Ostatnio przyszła do mnie na konsultację świetna kobieta. Tak nam się cudownie rozmawiało, że oprócz samej konsultacji pogadałyśmy jeszcze o tym co uwielbiam i co mnie pasjonuje.
Ci, co już trochę mnie znają, wiedzą, rozmowa musiała być o Francji, podróżach, książkach, sytuacji zawodowej kobiet 😉 Uwielbiam takie rozmowy! Moja praca to często żmudne godziny dłubania w dokumentach czy komentarzach do przepisów 😀 Na szczęście mam Was 🙏
Ale wracając do mojej Klientki. Była bardzo dotknięta sposobem, w jaki pracodawca się z nią rozstał. I wcale jej się nie dziwię. Rozmawiając natomiast o jej sytuacji zrozumiałam, że dla wielu z Was sposób rozwiązania umowy o pracę często bywa niejasny. Pomyślałam, że warto Wam pokazać sposoby zakończenia umowy o pracę, różnice pomiędzy nimi i możliwości prawne, jakie w danym przypadku istnieją.
Porozumienie, wypowiedzenie i rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia
Umowa o pracę może się skończyć na wiele sposobów. Określa je kodeks pracy. Może to nastąpić:
-
- na mocy porozumienia stron
- przez oświadczenie jednej ze stron (czyli np. Twojego pracodawcy) z zachowaniem okresu wypowiedzenia (tzw. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem)
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (tzw. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia)
- z upływem czasu, na który umowa była zawarta.
Napiszę Ci poniżej na czym polegają te poszczególne sposoby i czym się różnią.
Porozumienie
Porozumienie to po prostu umowa – Twoja i Twojego pracodawcy – zgodnie z którą umawiacie się, że kończycie współpracę. Zarówno Twój pracodawca jak i Ty możesz wyjść z inicjatywą zakończenia umowy o pracę w ten właśnie sposób.
W takim porozumieniu o rozwiązaniu umowy o pracę można określić termin zakończenia umowy. Pamiętaj, że nie musi on być taki sam, jaki wynikałby z okresu wypowiedzenia.
Ważne! Często w porozumieniu określa się też dodatkowe zobowiązania stron. Na przykład zobowiązanie pracodawcy do wypłaty określony świadczeń, a pracownika do zwrotu wszelkich sprzętów i dokumentów pracodawcy. Ale często bywa ich o wiele, wiele więcej. Jeśli sytuacja jest skomplikowana na scenę wkraczamy my – prawnicy 💪
Porozumienie może być korzystnym rozwiązaniem dla obu stron. Z jednej strony pracownik ma czystą kartę, ponieważ w porozumieniu bardzo często nie wskazuje się okoliczności, które doprowadziły do rozwiązania umowy (choć są pewne wyjątki). Wiem, że często Wam właśnie na tym zależy.
Z drugiej strony pracodawca mniej obawia się ewentualnego sporu sądowego z pracownikiem. To według mnie pokojowa forma rozstania. Jednak polecam, aby zawsze dokładnie przeanalizować konkretną sytuację (o ile oczywiście masz taką możliwość).
Musisz pamiętać, że jeśli podpiszesz porozumienie to Twoja umowa o pracę definitywnie się rozwiązuje. Czyli jeśli po jego podpisaniu dojdziesz jednak do wniosku, że wcale nie chciałaś się rozstać z pracodawcą (bo np. uważasz, że jego zarzuty odnośnie Twojego sposobu pracy były nieprawdziwe), to zasadniczo nie będziesz mogła się już go zakwestionować odwołując się do sądu.
Istnieją pewne wyjątkiem w tym zakresie. Na przykład, jeśli byłaś w ciąży i o tym nie wiedziałaś. Pisałam o tym TUTAJ. Ale pamiętaj proszę, że to są zupełnie wyjątkowe sytuacje.
Wypowiedzenie
To tak zwany „zwykły” sposób rozwiązania umowy o pracę. Aby rozwiązać z Tobą umowę w ten sposób, nie jest konieczne, aby wydarzyło się coś szczególnie karygodnego.
Częstą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę są na przykład złe wyniki w pracy, nierealizowanie obowiązków lub ich nieprawidłowe realizowanie itp. Może to być np. krytyka pracodawcy w mediach społecznościowych lub ujawnianie pewnych szczegółów z Twojego życia prywatnego, które mogą negatywnie wpływać na wizerunek Twojego pracodawcy. Czasami jednak przyczyny wypowiedzenia w ogóle nie będą Cię dotyczyć, bo np. w firmie była reorganizacja i zlikwidowano Twoje stanowisko pracy. Każda sytuacja wymaga indywidualnej oceny.
Wypowiedzenie na piśmie
Pracodawca, jeśli decyduje się rozwiązać z Tobą umowę o pracę w ten sposób, ma obowiązek złożyć Ci takie wypowiedzenie na piśmie. Aby jednak było ono skuteczne nie jest konieczne, abyś je przyjęła. Wystarczy, że miałaś możliwość zapoznać się z jego treścią.
Przykład? Proszę bardzo. Jeśli na spotkaniu z kadrami dostałaś do ręki wypowiedzenie, ale rzuciłaś nim i wybiegłaś z pokoju to tak, takie wypowiedzenie będzie skuteczne i rozpoczyna okres wypowiedzenia. Pomimo, że Ty ani go nie podpisałaś, ani ze sobą nie masz.
Podobnie będzie w sytuacji, gdy pomimo podwójnego awizowania nie odbierzesz korespondencji z firmy zawierającej właśnie takie wypowiedzenia.
Przyczyna wypowiedzenia
Jeśli pracowałaś na umowie na czas nieokreślony, to pracodawca musi również podać Ci przyczynę, dla której kończy z Tobą współpracę. Jeśli się z nią nie zgadzasz, uważasz, że jest nieprawdziwa, niewystarczająca, aby zakończyć z Tobą współpracę czy też niekonkretna, bo np. w ogóle nie wiesz, o co pracodawcy chodzi, to masz prawo odwołać się do sądu pracy.
Podobnie, jeśli wypowiedzenie nie spełnia wymogów formalnych, czyli między innymi nie zostało przygotowane na piśmie lub zwolniono Cię podczas Twojego urlopu lub zwolnienia chorobowego. Czasami pracodawca ma obowiązek skonsultować Twoje wypowiedzenie ze związkami zawodowymi i brak takiej konsultacji będzie uprawniał do odwołania się do sądu.
Oczywiście to wszystko są kwestie, które za każdym razem trzeba indywidualnie bardzo dokładnie analizować. Bo na przykład, jeśli po otrzymaniu wypowiedzenia pójdziesz do lekarza i poprosisz o zwolnienie wstecz, to takie zwolnienie lekarskie Ci nie będzie chronić i umowa po prostu rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia.
To, czy dana przyczyna może w konkretnym przypadku stanowić uzasadnienie dla rozwiązania umowy o pracę nie wynika z przepisów. Będzie to badał sąd, jeśli się do niego odwołasz. Natomiast wskazówki o tym, co może, a co nie może być przyczyną wypowiedzenia daje orzecznictwo sądowe. Czyli wcześniejsze wyroki w podobnych spawach. Ale nie są one wiążące dla sądu, który będzie zajmował się Twoją sprawą.
Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy na czas określony pracodawca nie ma obowiązku podawać Ci przyczyny, dla której chce się Tobą rozstać.
Ważny termin na odwołanie od wypowiedzenia
Na odwołanie się do sądu masz 21 dni. I jeśli mogę coś doradzić to sugeruję Ci nie czekać do ostatniej chwili z przeanalizowaniem, czy warto to zrobić. Często dzwonią do mnie osoby, które mówią, że np. dostały wypowiedzenie już dwa tygodnie temu, ale się wahały, czy iść z tym do prawnika, ale teraz jednak chciałby skorzystać z mojej pomocy. Tylko, że ja wtedy często nie mam już terminu na konsultację, nie mówiąc o przygotowaniu odwołania do sądu, które czasami wymaga przeanalizowania mnóstwa dokumentów. I pomimo najszczerszych chęci nie mam możliwości Wam pomóc.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia jest możliwe tylko w ściśle określonych przez przepisy przypadkach.
Jedną grupą tego typu przypadków są okoliczności dotyczące zawinionego postępowania pracownika czyli:
- ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (czyli potocznie tzw. dyscyplinarka)
- popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo to jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku
To, z czym ja się spotykam w praktyce najczęściej, to dyscyplinarka. Dochodzi do niej w takich przypadkach jak np. kradzież, nadużycia finansowe, spożywanie alkoholu w pracy czy pojawienie się w niej pod jego wpływem. Podobnie jednak jak przy wypowiedzeniu – to sąd za każdym razem sprawdza, czy przyczyna rozwiązania umowy wskazana przez pracodawcę może uzasadnić rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie.
Ponieważ jest to bardziej dotkliwy dla pracownika sposób zakończenia umowy o pracę (traci pracę natychmiast), więc i przyczyna musi mieć większy ciężar gatunkowy.
Miesiąc na rozwiązanie umowy
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Zwróć proszę uwagę, że mowa tu o memencie dowiedzenia się przez pracodawcę, a nie o momencie samego zdarzenia.
Bardzo często pracodawcy prowadzą wewnętrzne postępowanie wyjaśniające i oświadczenie jest wręczane po dłuższym okresie czasu, niż miesiąc. Nie znaczy to jednak, że ten termin może być rozciągany w nieskończoność.
Brak winy pracownika
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracodawcę jest możliwe również w sytuacji, gdy nic nie zawiniłaś. Może do tego dojść np. sytuacji, gdy z powodu choroby bardzo długo nie ma Cię w pracy. Przepisy określają okresy, po których rozwiązanie umowy w takim przypadku jest możliwe.
Inne wymogi
Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia również musi być złożone na piśmie i musi zawierać przyczynę. Termin, w którym możesz odwołać się do sądu analogicznie, jak w przypadku wypowiedzenia, wynosi 21 dni.
Upływ terminu, na jaki umowa była zawarta
To kolejny sposób zakończenia umowy o pracę. To sytuacja, w której Twoja umowa na czas określony po prostu się kończy, bo upłynął termin, na jaki była zawarta.
W takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku składać Ci żadnych oświadczeń. Nie musi proponować Ci kolejnej umowy o pracę, ani nawet podawać przyczyny, dla której nie proponuje Ci kolejnej umowy.
Wyjątkowe przedłużenie umowy
W pewnym wyjątkowym przypadku umowa o pracę na czas określony, która normalnie uległaby zakończeniu, może się przedłużyć. Jeśli jesteś ciekawa, kiedy to się może stać zajrzyj koniecznie TUTAJ.
***
Ufff trochę tego jest, prawda? Mam nadzieję, że teraz różne możliwe rodzaje zakończenia umowy o pracę przez pracodawcę będą bardziej jasne. Moment utraty pracy nie należy do najlepszych w życiu. Myślę, że tym bardziej warto w takiej sytuacji rozumieć, co się wydarzyło i wiedzieć jakie są możliwości prawne.
Jeśli ten artykuł był dla Ciebie przydatny koniecznie daj mi proszę znać. A może chcesz dowiedzieć się czegoś jeszcze w tym temacie. Czekam na sygnał od Ciebie!
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }