Umowa o pracę i działalność gospodarcza, a zasiłek macierzyński to temat, który spędza sen z powiek wielu moim klientkom. Z tego wpisu dowiesz się, na co zwrócić uwagę w kontekście zasiłku macierzyńskiego jeśli masz umowę o pracę i jednocześnie prowadzisz działalność gospodarczą.
Umowa o pracę i działalność gospodarcza a składki ZUS
Jeśli masz umowę o pracę i prowadzisz działalność gospodarczą, to zasadniczo podlegasz obowiązkowym składkom na ubezpieczenie społeczne (tj. emerytalne i rentowe) jako pracownik. Pod warunkiem, że w umowie o pracę masz zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.
Od lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 3600 zł brutto. Od 1 stycznia 2024 r. miesięczne minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 4242 zł brutto, a od 1 lipca 2024 r. 4300 zł brutto.
Jeśli pracujesz w kilku miejscach to pod uwagę bierzesz wszystkie swoje umowy o pracę. Nie ma też znaczenia czy pracujesz na cały etat czy na cześć etatu.
Na przykład: pracujesz na pół etatu, ale Twoje wynagrodzenie za pół etatu wynosi 4500 zł brutto. W takim przypadku opłacasz składki na ubezpieczenia społeczne tylko z tytułu umowy o pracę. Podobnie jeśli pracujesz w dwóch miejscach, w każdym na cześć etatu. W jednego pracodawcy zarabiasz 2000 zł brutto, u drugiego 4000 zł.
Jeżeli natomiast w umowie o pracę nie masz zagwarantowanego co najmniej minimalnego wynagrodzenia (bo np. pracujesz na pół etatu i zarabiasz 3000 zł brutto) to zasadniczo będziesz mieć obowiązek odprowadzać składki ZUS zarówno z tytułu umowy o pracę jak i z działalności, chyba że Twoja podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Na przykład: prowadzisz działalność a jednocześnie pracujesz na pół etatu. Twoje wynagrodzenie wskazane w umowie o pracę wynosi 3000 zł brutto. Nie masz zatem zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia. Ale pensję za styczeń wypłacono Ci w lutym. To oznacza, że Twoja podstawa wymiaru za styczeń wyniosła zero. Dlatego w styczniu będziesz obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom również z działalności. W lutym, oprócz pensji za styczeń wypłacono Ci również pensje za luty. Twoja podstawa wymiaru składek w luty jest wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Dlatego w lutym nie będziesz obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom społecznym z działalności.
Nawet jeżeli nie podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu działalności to i tak masz możliwość przystąpić do nich dobrowolnie. W takim jednak przypadku nie możesz przystąpić do ubezpieczenia chorobowego (czyli tego, z którego wypłacany jest zasiłek chorobowy lub macierzyński). Więcej przeczytasz o tym poniżej.
Umowa o pracę i działalność gospodarcza a składka chorobowa
Składka chorobowa dla przedsiębiorców jest dobrowolna i nie masz obowiązku jej opłacania. Jeśli łączysz pracę na etacie i prowadzenie działalności gospodarczej, to możesz zdecydować się na opłacanie składki chorobowej tylko, jeśli składki ZUS z działalności są dla Ciebie obowiązkowe (czyli jeśli na etacie zarabiasz mniej niż minimalna krajowa).
To jest ważne w kontekście zasiłku macierzyńskiego. Jest on wypłacany właśnie z ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli ubezpieczenia społeczne są dla Ciebie obowiązkowe, to do ubezpieczenia chorobowego możesz się zgłosić dobrowolnie. Jeżeli natomiast ubezpieczeniom społecznym podlegasz dobrowolnie, to w ogóle nie podlegasz ubezpieczeniu chorobowemu (nie możesz do niego przystąpić).
Umowa o pracę i działalność gospodarcza a zasiłek macierzyński
Co to dla Ciebie oznacza w praktyce?
Jeśli na etacie zarabiasz więcej niż minimalne wynagrodzenie i z tytułu działalności przystąpiłaś do ubezpieczeń społecznych dobrowolnie, albo nie przystąpiłaś do nich wcale, to z działalności nie przysługuje Ci prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Przykład: pracujesz na etacie i prowadzisz działalność. Na etacie zarabiasz więcej niż minimalna krajowa (np. 6000 zł brutto). Planujesz ciążę i otrzymać zasiłek macierzyński również z tytułu prowadzenia działalności. Niestety nie masz takiej możliwości. Z działalności możesz dobrowolnie zgłosić się tylko do ubezpieczeń społecznych, ale już nie do ubezpieczenia chorobowego. I dlatego nie będziesz mieć z tego tytułu prawa do zasiłku macierzyńskiego. Będziesz mieć natomiast oczywiście prawo do tych zasiłków z tytułu pracy na etacie.
Jeśli natomiast na etacie zarabiasz mniej niż wynosi minimalne wynagrodzenie za pracę, to będziesz obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom społecznym. W takiej sytuacji masz prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. I tylko w takiej sytuacji będziesz mogła otrzymać zasiłki (chorobowy i macierzyński) z etatu i z działalności.
Umowa o pracę i działalność gospodarcza a zasiłek macierzyński – podsumowanie
Jeśli z umowy o pracę zarabiasz co najmniej minimalne wynagrodzenie, to działalności podlegasz ubezpieczenim społecznym dobrowolnie. To znaczy, że nie możesz z tytułu działalności zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Wówczas z działalności nie będziesz mieć prawa do zasiłku macierzyńskiego.
***
A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zasiłku macierzyńskiego w przypadku zatrudnienia na podstawie dwóch umów o pracę to zapraszam Cię tutaj.
Photo by Arnel Hasanovic on Unsplash
Jak się okazuje, wiele osób ma jednak blokadę przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań, bo tak naprawdę nawet nie wiedzą czy mogą działać, z jakimi kosztami to się wiąże, co z ZUS itd. Pojawia się sporo niejasności i wątpliwości.
